ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας

Στ.Τσακίρης: Αυτό που ζούμε θα είναι μια ουλή στη μνήμη-Συνέντευξη στην εφημ. ΠΕΛΟΠΟΝΗΣΟ

27.3.2020

Ακόμα μένουμε σπίτι. Παραστάσεις αναβάλλονται ή ματαιώνονται, σχέδια μπαίνουν στον «πάγο» και δημιουργείται μια νέα ρουτίνα. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας Σταύρος Τσακίρης, μιλά στην «ΠτΔ» για τον χρόνο του «μακριά» από το Θέατρο, τα σχέδιά του, το πώς βλέπει την κατάσταση που βιώνουμε και την επόμενη μέρα.

Σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα, είναι οι δύο τελευταίοι μήνες σας στο τιμόνι του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Πώς περνάτε τον χρόνο σας και πώς είναι να βλέπετε το ΔΗΠΕΘΕ «από μακριά»;
Εχω καθημερινή επαφή με όλους τους ανθρώπους του θεάτρου. Σαφώς οι παραστάσεις που ήταν προγραμματισμένες για τον Απρίλιο και για τον Μάιο, θα πάνε αργότερα. Οι εργασίες που είχαμε για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα συνεχίζονται κανονικά, αλλά δεν θα γίνουν οι παραστάσεις όπως είχαμε προγραμματίσει τον Ιούνιο, αλλά θα πάνε και αυτές τον Οκτώβριο. Ομως οι επαφές μου με τους άλλες φορείς, είτε στο εξωτερικό είτε με ντόπιους, συνεχίζονται κανονικά. Ο,τι μπορεί να βοηθήσει το τηλέφωνο, τα μέιλ. Ολα πηγαίνουν κανονικά απλώς ο χρονικός ορίζοντας απομακρύνεται για λίγο.

Πώς περνάτε σπίτι;
Δεν είμαι από αυτούς που δυσκολεύονται από το μέσα, ψυχολογικά ή ό,τι άλλο. Πάντοτε μπορούσα να ζήσω και χωρίς να βγω έξω. Τώρα που είναι τόσο μεγάλο διάστημα, σίγουρα είναι κουραστικό, αλλά έχω τα διαβάσματά μου, τις επικοινωνίες μου με άλλα θέατρα, την ενημέρωσή μου, που αυτό είναι κυριότερο. Αισθάνεσαι ότι δεν έχει παγώσει η χώρα σου και κάπου έξω υπάρχει μια ζωή που κυλάει. Είναι σαν να έχει παγώσει όλος ο πλανήτης. Και το πιο παράξενο αίσθημα είναι αυτό αλλά είναι και η εξίσωση: Για πρώτη φορά είναι σαν να έχει γίνει μια υποχρεωτική παύση ώστε να αρθούν οι ανισότητες, τα αβάντζα που είχε ο καθένας και όλοι ξαναμπαίνουν στην εκκίνηση επί ίσοις όροις. Ολοι ξεκινούν από την ίδια γραμμή πια και από εκεί και πέρα θα φανούν οι δυνάμεις, οι αντοχές του καθενός. Εχω μια αναμονή για το τι θα είναι η αφετηρία.

Είχατε ποτέ φανταστεί αυτό που γίνεται;
Οχι. Δεν έχω παρακολουθήσει ούτε καν τις ταινίες που αφορούν παρόμοια θέματα, δεν με γοητεύουν. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι τέτοιο. Πίστευα ότι υπάρχει μια δικαιοσύνη στο σύμπαν, αλλά και πάλι πίστευα ότι είναι θεωρητικό σχήμα, ότι μπορεί να υπάρξει κάτι που να δώσει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουν ότι οι διαφορετικότητες εύκολα καταρρίπτονται. Η ισότητα είναι η αλήθεια.


Αλλά όχι κάτι τόσο δραστικό;
Δεν μπορούσα να το φανταστώ. Γιατί είμαστε μια γενιά που δεν ζήσαμε έναν πόλεμο, δεν έμοιαζε στον ορίζοντα ότι μπορεί να υπάρξει ένας πόλεμος. Ομως, αν πιστέψουμε ότι η ιστορία έχει μια περιοδικότητα, δείχνει ότι το πνεύμα των εποχών, αλλάζει ανά 100 χρόνια. Το οποίο όμως αυτό πνεύμα πάντα εισέρχεται στις κοινωνίες υπόγεια, σαν ένας καπνός που έρπει χαμηλά. Και χαμηλά συνειδητοποιούμε οι λαοί ότι έγινε η πυρκαγιά γύρω στο 20… 1920, 1820… Κάπου εκεί συνειδητοποιούμε ότι το σπίτι έχει πάρει φωτιά και ότι αυτός ο καπνός που πήγαινε χαμηλά, έχει αρχίσει να γεμίζει το δωμάτιο. Εκεί γίνεται μια ανακατωσούρα, χάνονται πολλοί άνθρωποι και μετά υπάρχει μια καινούργια αφετηρία. Γύρω στο '40, '50 ξεκαθαρίζουν τα πράγματα, ποιοι θα κερδίσουν, ποιοι θα αντέξουν, ποιοι θα προχωρήσουν. Αλλά υπάρχει πάλι ένα κοινό: Ολοι ξεχνάνε την κρίση. Τελικά η ιστορία είναι ένα πολύ χρήσιμο λυσάρι για να αντιμετωπίσεις τη ζωή.

Εσείς πώς βλέπετε την επανεκκίνηση του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, μετά από αυτή τη «δικαιοσύνη» που επιβάλλει η πανδημία;
Αυτή την εποχή της πανδημίας το ζητούμενο είναι αν αυτόν τον χρόνο τον εκμεταλλευτήκαμε σωστά. Και το σωστό είναι αν ετοιμάσαμε σωστά τον εαυτό μας. Αν μείναμε ανενεργοί, νωθροί σαν σκέψη, θα είμαστε απροετοίμαστοι στην αφετηρία. Η καλή προετοιμασία είναι η ακινησία και αυτό που χτίζει προσωπικότητες είναι η σιωπή. Οπότε όποιος εκμεταλλευτεί αυτό το «πάγωμα» για να γίνει σοφότερος, θα εκμεταλλευτεί τις εμπειρίες του όταν θα πάει στην αφετηρία. Οποιος απλώς έκανε προθέρμανση, έτρεχε τα πρωινά και έκανε διάφορα τέτοια γυμναστικά, θα πάει «καμένος» στην αφετηρία. Είναι η έκφραση που λένε στο ποδόσφαιρο όταν γίνεται αλλαγή: «Αυτός κάηκε στην προθέρμανση». Είναι γηπεδική έκφραση, αλλά πολύ αντιπροσωπευτική.

Οπότε εσείς αυτό το μοτίβο ακολουθείτε;
Δεν επιλέγεις μοτίβα. Τα μοτίβα έχουν οργανωθεί μέσα σου από χρόνια. Δεν αποφασίζεις το μοτίβο των κινήσεών σου, αυτά διαμορφώνεται στο πέρασμα του χρόνου. Σκέφτομαι πολύ συχνά μια φράση του Ηράκλειτου που λέει «το μέλλον μας είναι ο χαρακτήρας μας». Ο χαρακτήρας διαμορφώνεται, άρα και το μέλλον εσύ το διαμορφώνεις.

Ποια η γνώμη σας για τη «μόδα» των τελευταίων ημερών με το θέατρο στο YouTube;
Για να μπορεί ένας οργανισμός να βάλει μια παράσταση στο διαδίκτυο, πρέπει να υπάρχουν κάποιες προδιαγραφές: Η παράσταση να έχει καλυφθεί με μίνιμουμ πέντε κάμερες, η ηχοληψία να έχει περάσει μέσα από την κονσόλα κατευθείαν στην εγγραφή και επίσης είναι τα πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα των συντελεστών και των ηθοποιών μιας παράστασης. Το να εκμεταλλευτείς αυτή την εποχή της απραξίας και να κάνεις πειρατεία στον μισθό των ανθρώπων, δεν είναι και πολύ ηθικό. Το να εκβιάσεις για να πάρεις ένα Οk από τους συνεργάτες και αυτό δεν είναι πολύ ηθικό. Εγώ δεν βλέπω πολλούς οργανισμούς να έχουν αυτή τη δυνατότητα. Το Εθνικό πρόβαλε μόνο δύο παραστάσεις, αυτές που παίζονταν τώρα. Αυτοί οι ηθοποιοί είχαν συμβόλαιο άλλους δύο μήνες. Οπότε αυτές οι παραστάσεις παίχτηκαν έναντι της αμοιβής τους των δύο μηνών που δεν κάνουν παραστάσεις.

Γίνεται να δει κάποιος θέατρο στο διαδίκτυο; Γιατί για κάποιους είναι αδιανόητο.
Το θέατρο είναι θέατρο, δεν είναι μαγνητοσκόπηση. Η μαγνητοσκόπηση είναι μια άλλη τέχνη. Και παλαιότερα που υπήρχε το «Θέατρο της Δευτέρας», σταμάτησε από μια σύγκρουση μεταξύ των τηλεσκηνοθετών και των σκηνοθετών των παραστάσεων. Ελεγαν οι τηλεσκηνοθέτες ότι το προϊόν αυτό ήταν δικό τους και όχι των θεατρικών σκηνοθετών, γιατί αποτυπώνεται αυτό που βλέπουν οι ίδιοι. Η σκηνή είναι το κάδρο ενός πίνακα, είναι μια μεγάλη οθόνη, όπου ο θεατρικός σκηνοθέτης σκηνοθετεί μέσα σε αυτή με μια ουσιαστική δημοκρατία: ο κάθε θεατής έχει το δικαίωμα να δει την παράσταση που αυτός επιθυμεί. Η μαγνητοσκοπημένη εκδοχή μιας παράστασης είναι αυτό που επιλέγει ο τηλεσκηνοθέτης. Αυτή η αφήγηση που κάνει ο τηλεσκηνοθέτης μπορεί να είναι διαφορετική από την αφήγηση που κάνει ο θεατρικός σκηνοθέτης. Επί της ουσίας αυτά τα δύο δεν συναντιούνται ποτέ. Αρα στην πραγματικότητα, το να παίξουμε παραστάσεις από βίντεο και να τις «προσφέρουμε» - όπως λέμε - στον κόσμο, όχι μόνο είναι ψευδεπίγραφο, έχει και κάτι πολύ χειρότερο: Είναι το ότι δεν εκτιμώ το θέατρο, δεν γνωρίζω την τέχνη του θεάτρου, γι' αυτό δεν την εκτιμώ και την θεωρώ αναλώσιμη. Αρα, δεν αγαπάει στην πραγματικότητα το θέατρο ή συμβαίνει αυτό που έλεγε ο Οσκαρ Ουάιλντ: «Ολοι κινδυνεύουμε από αυτούς που μας αγαπούν, όχι από αυτούς που αγαπάμε».

Και αύριο, όλα αυτά τελειώνουν και όπως συνηθίζουμε ξεχνάμε. Πώς βλέπετε την επόμενη ημέρα;
Πιστεύω πως δεν θα έχουμε ξεχάσει. Αυτό θα είναι μια ουλή στη μνήμη. Και την ουλή και να θέλεις να την ξεχάσεις δεν σε ξεχνάει αυτή. Στην πρώτη βροχή θα σε πιάσει ένα πονάκι και θα σου θυμίζει ότι υπάρχει.